Stare Czarnowo
53°16′53″N 14°46′52″E/53,281389 14,781111| wieś | |
 Widok na miejscowość od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
623 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-106[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0783249 |
Położenie na mapie gminy Stare Czarnowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 53°16′53″N 14°46′52″E/53,281389 14,781111[1]
| |
Stare Czarnowo (niem.: Neumark) – wieś w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Stare Czarnowo, przy drodze wojewódzkiej nr 120. Przystanek PKS. Miejscowość jest siedzibą gminy Stare Czarnowo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Według danych z 2011 roku Stare Czarnowo zamieszkiwały 623 osoby[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś wzmiankowana w 1255 w dokumencie nadającym cystersom z Kołbacza prawo do wolnego targu. W 1459 istniał tu szpital św. Jerzego, pełniący jednocześnie funkcję przytułku dla ubogich i starców. W połowie XVI w. Stare Czarnowo było określane jako miasteczko[4], do XIX w. korzystało z prawa organizowania corocznych tygodniowych jarmarków w oktawie Świętego Marcina. Nieistniejący kościół parafialny stał się w XVI w. ośrodkiem luterańskiej prepozytury kołbackiej, w XVIII w. podniesionej do rangi superintendentury. Zabudowa wsi małomiasteczkowa, z licznymi domami wąskofrontowymi, zwróconymi szczytem do ulicy[5].
W okresie bezpośrednio powojennym Stare Czarnowo nosiło nazwę Czarnowo. Zaczerpnięta ona została z pierwszego zeszytu Atlasu nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej ks. Stanisława Kozierowskiego (1874–1949), który został opublikowany w 1934 r.
Ks. Kozierowski zaproponował tę nazwę na podstawie nazwy Cirnow, zaczerpniętą z dokumentu rzekomo pochodzącego z 1226 r. (rzekomo, bo sfabrykowanego przez cystersów w XIV w.), ale oddającego stan nazewnictwa miejscowego sprzed okresu kolonizacji na prawie niemieckim. Oficjalnie nazwa Stare Czarnowo wprowadzona została rozporządzeniem ministrów administracji publicznej i ziem odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. Ustalona ona została przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowych działającej przy Ministerstwie Administracji Publicznej[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W centrum znajduje się kościół parafialny pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, zbudowany w 1826, murowany z cegły. Nad nawą, wychodząca z połaci dachowej nadbudowana drewniana wieża, z hełmem o ośmiobocznym szpicu. Od wschodu nowsze prezbiterium, trzyboczne, ze szkarpami[7]. Obiekt zabytkowy – nr rej. A-144 z 8.12.2003 r.
W pobliżu pozostałości osady kultury pucharów lejkowatych z młodszej epoki kamienia. W 2016 roku w pobliżu wsi znaleziono skarb składający się z monet arabskich z czasów panowania Sasanidów i Abbasydów (V-VIII w.) oraz średniowiecznej biżuterii (kolczyków, koralików i naszyjników) ponadto dokonano odkrycia neolitowej osady szacowanej na pochodzącą z 5100-4900 lat p.n.e. związanej z kulturą ceramiki wstęgowej rytej[8].
Początek znakowanego czerwonego turystycznego Szlaku przez Trawiastą Buczynę.
W pobliżu wsi znajduje się Jezioro Czarnowskie.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 128953
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1211 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Polska » mapy, miasta, GUS, nieruchomości, noclegi, regon, wypadki drogowe, bezrobocie, wynagrodzenie, zarobki, województwa, edukacja, tabele, demografia, statystyki [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-11-14] (pol.).
- ↑ Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 250, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Antoni Adamczak, Bogdan Kucharski: Okolice Szczecina. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2000, s. 158, seria: Na szlaku. ISBN 83-7005-424-2.
- ↑ Historia – Stare Czarnowo [online], www.stareczarnowo.pl [dostęp 2019-11-14].
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 139, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ archeowieści.pl: Od skarbu do prastarych domostw. [dostęp 2016-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-11)].
- Siedziba gminy: Stare Czarnowo
